Wielu młodych zdolnych bardzo dobrze radzi sobie w kontaktach społecznych. W swoim otoczeniu są lubiani, mają przyjaciół, potrafią współdziałać, lubą dzielić się swoimi pasjami i robią to w sposób nienarzucający się, chętnie również słuchają o pasjach innych.
Kiedy udać się do specjalisty?
Trudności w kontaktach społecznych u zdolnych są zwykle wpisane w specyfikę ich funkcjonowania oraz ich skąpe doświadczenia w relacjach z innymi. Mając odmienne zainteresowania niż ich rówieśnicy i przewyższając ich poziomem swojego rozwoju (przynajmniej w sferze intelektualnej), napotykają na trudności w nawiązaniu z nimi nici porozumienia.
Jednocześnie okazji do kontaktów z rówieśnikami mają mniej, gdyż większość wolnego czasu poświęcają na rozwijanie swoich zainteresowań i pasji, czyniąc to w samotności. Z drugiej strony, kiedy już próbują wejść z relację z innymi, niejednokrotnie napotykają na tym polu trudności, co prowadzi do wycofania i dalszej ucieczki w świat swoich zdolności.
Może się zdarzyć i tak, że kłopoty w relacjach społecznych są wynikiem całościowych zaburzeń funkcjonowania, takich jak Zespół Aspergera. Jest to zaburzenie ujawniające się przede wszystkim w nieprawidłowościach w zakresie sfery społecznej. U osób z Zespołem Aspergera rozwój poznawczy, ruchowy czy językowy przebiega bez poważniejszych zakłóceń, pojawiają się natomiast nieprawidłowości jakościowe w zakresie społecznych interakcji.
Uwidaczniają się one główne poprzez ograniczenie kontaktu wzrokowego, trudności z dzieleniem emocji, okazywaniem empatii, czy też umiejętnością prawidłowego interpretowania różnych sytuacji społecznych. Obserwuje się także silną tendencję do oddawania się stereotypowym zainteresowaniom oraz kompulsywnemu przywiązaniu do specyficznych, niefunkcjonalnych rytuałów.
Obserwując u dziecka podobne objawy watro udać się na diagnozę do specjalisty, aby określić ich przyczynę, a następnie zapewnić właściwe formy pomocy. Podobnie należy postąpić, gdy trudności w porozumieniu z rówieśnikami, czy wręcz odrzucenie przez grupę wywołują u dziecka stany lęku, przygnębienia lub podwyższonego napięcia.
Niezależnie od stwierdzonej przyczyny, jeśli niepowodzenia w relacjach z otoczeniem przynoszą poważne konsekwencje dla funkcjonowania dziecka i zaburzają jego rozwój, pomocny może okazać się udział w specjalistycznych zajęciach kształtujących umiejętności społeczne.
Dzieci utalentowane i wybitnie uzdolnione są normalnymi ludźmi poza jednym wyjątkiem, mają wyjątkowe zdolności i umiejętności. I tak, jak w przypadku innych dzieci, bardzo ważne jest zapewnienie im równomiernego rozwoju we wszystkich wymiarach: poznawczym, emocjonalnym i społecznym. Choć pewne problemy są nieuniknione, to ich ilość, nasilenie i siła wpływu na uzdolnione dziecko, w dużej mierze zależy od mądrych działań podejmowanych przez dorosłych wokół niego.
mgr Sylwia Falkowska
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wieluniu
Literatura:
Braun M., Mach M. (2012). Jak pracować ze zdolnymi? Poradnik dla nauczycieli i rodziców. Warszawa: ORE.
fot. archiwum
