Ukazał się II tom nowej serii wydawniczej „Monastica Vielunensia” (praca zbiorowa) Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego.
Redaktorem publikacji jest dr Zdzisław Włodarczyk, prezes Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego, autor wstępu. Promocja I tomu (red. dr Zdzisław Włodarczyk), wydanego przez Wieluńskie Towarzystwo Naukowe i Stowarzyszenie „Wspólnota Ziemi Wieluńskiej”, odbyła się w budynku Starostwa Wieluńskiego 3 lutego 2023 roku (pisaliśmy o tym: tutaj). W tematykę serii wprowadził zebranych ks. dr Michał Widera wygłaszając referat pt. „Zgromadzenie Misjonarzy Świętej Rodziny w Wieluniu (1921–1946)” (zamieszczony w tomie II serii).
Tom I, rozpoczynający nową serię wydawniczą (czwartą po „Roczniku Wieluńskim”, „Wieluńskim Słowniku Biograficznym” oraz „Blisko i daleko”), przybliża w szczególny sposób historię wieluńskich augustianów, paulinów i pijarów, przywołuje także reformatów oraz bernardynki i bernardynów. Dzięki niemu czytelnicy dowiadują się, że zakonnicy i zakonnice nie ograniczali się jedynie do modlitwy i kontemplacji, lecz prowadzili szkoły i biblioteki, angażowali się w pracę społeczną oraz prowadzili gospodarstwa rolne.
Ich życie wiązało się nierozerwalnie z tragicznymi losami kraju i narodu polskiego. Zapoczątkowana seria wydawnicza zwraca uwagę na ten fragment historii Wielunia i ziemi wieluńskiej, który tworzyły istniejące tu wspólnoty zakonne (wg badań ks. Michała Widery na terenie ziemi wieluńskiej działało około 20 zgromadzeń żeńskich i męskich) i który wciąż czeka na swoich badaczy. Wszystko to zadecydowało o nowym kierunku badań poświęconym wieluńskiemu monastycyzmowi na przestrzeni wieków.
Kontynuacja – drugi tom serii zawiera następujące artykuły:
- „Dekrety wiejskiego sądu wójtowskiego w Dzietrznikach z lat 1726–1728” (Przemysław Czekała),
- „Testament Joanny Teresy z Brzostowskich Leszczyńskiej z dnia 27 lutego 1737 roku” (Marcin Mróz),
- „Bernardyni posługujący w klasztorze bernardynek w Wieluniu. Spis spowiedników i kaznodziejów” (ks. Sławomir Zabraniak),
- „Szkoła Wydziałowa w Wieluniu w korespondencji rektora o. Stanisława Paszkowskiego 1810–1822” (Agnieszka Szmerek),
- „Konwent Bernardynek w Wieluniu za czasów bpa Aleksandra Bereśniewicza 1883–1902” (ks. Kamil Kęsik),
- „Kolegium wieluńskie w planach rewindykacyjnych polskich pijarów 1918–1939” (Agnieszka Szmerek),
- „Zgromadzenie Misjonarzy Świętej Rodziny w Wieluniu 1921–1946” (ks. Michał Widera),
- „Kościół poaugustiański pw. Bożego Ciała w Wieluniu w kolekcji filokartystycznej Henryka Wojcieszaka” (Henryk Wojcieszak),
- „Jarmarki franciszkańskie w Wieluniu” (Zbigniew Rybczyński).
W historiografii lokalnej istnieje pewien deficyt badań, a co za tym idzie: wiedzy o zachodniej części ziemi/powiatu wieluńskiego. Miejscowości takie jak Opatów, Laski czy Trzcinica pomijane są w opracowaniach historyków związanych choćby z ośrodkiem łódzkim. Wpływ na to ma fakt, że przez wieki stanowiły one część biskupstwa wrocławskiego.
Podobnie rzecz miała się ze znaczną częścią staropolskiego powiatu ostrzeszowskiego, np. Kępnem. Z tego też m.in. powodu bywają pomijane przez lokalną historiografię, która, choćby ze względu na dostęp do materiałów archiwalnych, skupia się na terenach położonych za Prosną (…).
Próbuje temu zaradzić wrocławski badacz Przemysław Czekała. On też przeprowadził dogłębne badania na terenie gminy Pątnów, stąd artykuł o sądzie wójtowskim w należących do paulinów Dzietrznikach.
– czytamy we wstępie do II tomu
Dla nas ważne jest, że znaleźli się pasjonaci, którzy podjęli się badań nad wieluńskim monastycyzmem. To oni odkrywają testamenty z zapisami na rzecz zakonów, śledzą starą epistolografię (Agnieszka Szmerek) i uzupełniają białe plamy w historii bernardynek i pijarów.
Wśród nich są: ks. Michał Widera, ks. Kamil Kęsik, ks. Sławomir Zabraniak, Agnieszka Szmerek (krakowska archiwistka), Marcin Mróz oraz lokalni zbieracze, tacy jak Henryk Wojcieszak (widokówki z widokiem zespołu poaugustiańskiego) a także pasjonaci z aparatem fotograficznym: choćby Zbigniew Rybczyński od lat dokumentujący Wieluńskie Jarmarki Franciszkańskie.
Zofia Białas/kultura.wielun.pl
