22 stycznia, w 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego wielunianie uczcili pamięć poległych bohaterów a dwa dni wcześniej z tej okazji w wieluńskim muzeum otwarto wystawę „Czas walki i nadziei – 160 rocznica Powstania Styczniowego”.
Uroczystości odbyły się przed symboliczną mogiłą i pomnikiem postawionym w 1934 r. w Lasku Miejskim w Wieluniu, gdzie na przełomie 1863 i 1864 roku wykonano egzekucje na powstańcach styczniowych, wśród których byli mieszczanie z Wielunia, Praszki, Złoczewa, kilku Rosjan i Ukraińców, dezerterów z wojska rosyjskiego.
Pomnik zniszczony w 1940 roku przez Niemców zrekonstruowano w roku 1958 w oparciu o zachowaną makietę (odsłonięcie 6 VII 1958) i umieszczono na nim nazwiska zamordowanych w tym miejscu powstańców oraz Krzyż Virtuti Militari.
Wieluńskie uroczystości rocznicowe rozpoczęły się odśpiewaniem hymnu „Jeszcze Polska nie zginęła”, po czym nastąpiły okolicznościowe przemówienia przypominające historię powstania w Wieluniu i na ziemi wieluńskiej, które wygłosili: historyk – dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej Jan Książek, Burmistrz Wielunia Paweł Okrasa, Poseł na Sejm RP Paweł Rychlik oraz Starosta Powiatu Wieluńskiego Marek Kieler.
Wieluń, mówił dyrektor MZW, w okresie powstania był silnym ośrodkiem zwalczania polskiego ruchu niepodległościowego. Nie przeszkodziło to jednak wielu młodym pójść do powstania i brać udział w licznych potyczkach i walczyć w nierównej walce z dobrze uzbrojonym wojskiem rosyjskim.
Mówiąc o powstaniu, prelegent przywołał rok 1918 i odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz Józefa Piłsudskiego, dla którego ostatni zryw niepodległościowy, jakim było Powstanie Styczniowe, miał wymiar szczególny.
Odrodzona w 1918 roku II Rzeczpospolita, wolą swoich przywódców nawiązywała do chlubnych wzorców i tradycji niepodległościowych. Bohaterski etos powstania listopadowego, a później styczniowego pomimo ich tragicznego wymiaru, był istotnym elementem budowania świeżo odzyskanej tożsamości narodowej, kształtowania postaw patriotycznych oraz zbiorowej pamięci pokoleń.
Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy.
Dla uczczenia ich i upamiętnienia 1863 roku w szeregach armii polskiej, wydałem rozkaz zaliczenia do szeregów wojska wszystkich weteranów 1863 roku z prawem noszenia munduru wojsk polskich w dni uroczyste. Witam ich tym rozkazem, jako naszych Ojców i Kolegów.
– napisał Józef Piłsudski w rozkazie wydanym 21 stycznia 1919 roku
Podczas wydarzenia w Lasku Miejskim w Wieluniu wszyscy mówcy nawiązywali w swoich wystąpieniach do toczącej się za naszą wschodnią granicą wojny na Ukrainie, którą 24 lutego ubiegłego roku rozpoczęli Rosjanie. Wszyscy mówili zgodnie, że metody działań Rosjan nie odbiegają od tych sprzed 160 lat.
Na uroczystości upamiętniające zryw niepodległościowy 1863 -1864 przybyli: kombatanci zrzeszeni w Kole Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej w Wieluniu, Sybiracy, nauczyciele, młodzież z Zespołu Szkół nr 1 w Wieluniu, Szkoły Podstawowej w Masłowicach, harcerze, członkowie Chrześcijańskiego Porozumienia Wieluń.
Uroczystości swoją obecnością zaszczycili: Poseł na Sejm RP Paweł Rychlik, przedstawiciele władz miejskich i powiatowych, przedstawiciele służb mundurowych. przedstawiciel Nadleśnictwa Wieluń oraz członkowie Stowarzyszenia Historycznego Bataliony Obrony Narodowej, którzy pełnili watrę honorową przed pomnikiem.
Wszyscy, którzy przybyli do Lasku Miejskiego w Wieluniu na zaproszenie Burmistrza Wielunia Pawła Okrasy, by uczcić pamięć bohaterów, przynieśli ze sobą biało-czerwone wiązanki kwiatów i zapalone znicze, które złożono u stóp pomnika i na symbolicznej mogile.
tekst: Zofia Białas/kultura.wielun.pl
fot. KW
W Muzeum Ziemi Wieluńskiej 20 stycznia otwarto wystawę „Czas walki i nadziei – 160 rocznica Powstania Styczniowego”. Otwarcie uświetnił wykład profesora Tadeusza Olejnika „Powstanie Styczniowe na ziemi wieluńskiej”.
Wystawa powstała ze zbiorów Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Stowarzyszenia Historycznego Bataliony Obrony Narodowej, Stowarzyszenia Historycznego „Gloria Victis” oraz osób prywatnych.
Otwarcie wystawy uświetniła obecność „Czarnych Pań” ze Stowarzyszenia Historycznego „Gloria Victis”. Ich obecność przypomniała kobiety, zapomniane bohaterki Powstania Styczniowego.
– relacjonuje na swoim FB wieluńskie muzeum
Zryw ten, Powstanie Styczniowe, trwający blisko 2 lata, przypomniał opinii światowej, że Polacy są i walczą o swoją niepodległość. Do polskich oddziałów powstańczych przybywali ochotnicy z wielu krajów, m.in. z Francji, Włoch, Niemiec czy Szwajcarii. Odrodzenia niepodległej Polski doczekało 3700 weteranów Powstania Styczniowego, których nazwano „kustoszami niepodległości” i „ojcami narodu”.
Przez oddziały powstańcze przewinęło się wtedy około 200 tys. ludzi, w tym również mieszkańcy ziemi wieluńskiej, którzy stoczyli ok. 1200 bitew i potyczek. W walce i w egzekucjach, organizowanych bezpośrednio po jego upadku, śmierć poniosło około 30 tys. ludzi.
W miejscu zwanym Podszubienicami, które było przeznaczone do wykonania egzekucji na powstańcach, m.in. z Wielunia, Praszki i Złoczewa na przełomie 1863/1864 roku, a w 1864 roku stanowiło wysypisko śmieci i padliny, postawiono w dniu 11 listopada 1934 roku symboliczny pomnik pamięci powstańców.
Wieluński pomnik, zniszczony przez Niemców w 1940 roku, zrekonstruowano w oparciu o zachowaną makietę w dniu 6 lipca 1958 roku i umieszczono na nim nazwiska zamordowanych w tym miejscu powstańców.
fot. MZW/M. Gogola
