Po raz kolejny Wieluń przypomniał światu o tragicznym początku roku szkolnego 1939 roku i początku II wojny światowej.
Dla Wielunia II wojna światowa rozpoczęła się 1 września o godz. 4:40. Wojna ta nigdy nie została Polsce wypowiedziana. Punktualnie o godzinie 4:40, tak jak 83 lata temu, zawyły w Wieluniu syreny a następnie zabrzmiał dzwon „Pamięć i Przestroga”. Uderzono w niego dwunastokrotnie.
Na wieluńskiej scenie pojawiła się grupa dzieci Wieluńskiego Studia Piosenki Metro i zaprezentowała etiudę teatralno – muzyczną „jutro mogliśmy być szczęśliwi” i pojawili się uczestnicy Sztafety Pamięci, którzy z nowej Wsi pod Opolem przynieśli do Wielunia Ogień Pamięci i tradycyjnie przekazali go sztafetom z Burzenina, Sieradza i Ostrzeszowa.
Następnie zabrzmiał hymn polski a na maszt została wciągnięta biało-czerwona flaga. Jako pierwszy głos zabrał burmistrz Wielunia Paweł Okrasa i uczestniczący w obchodach Premier Rządu RP Mateusz Morawiecki. Odczytane zostały także listy przesłane przez Andrzeja Dudę Prezydenta RP i Małgorzatę Witek Marszałka Sejmu RP.
Witam w naszym mieście naocznych świadków bombardowania Wielunia w 1939 roku, kombatantów, prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawickiego, Janusza Wojciechowskiego, delegację spraw polskich i Ukrainy, delegację Ligi Federalnej Niemiec, doradcę prezydenta, posłów, senatorów, pana wojewodę łódzkiego, władze województwa łódzkiego.
Witam władze powiatu wieluńskiego, przedstawicieli kościołów i związków wyznaniowych, przedstawicieli służb mundurowych i mieszkańców ziemi wieluńskiej którzy, jak co roku licznie czczą pamięć poległych (…).
Dziś w trakcie 83. rocznicy II wojny światowej musimy pamiętać o wszystkich poległych podczas II wojny światowej. Dźwięk dzwonu przywołuje o nich pamięć. Brzmienie tego dzwonu, stojącego nieopodal, przypomina także o zniszczonych miastach, wsiach, przemyśle, mostach i całej infrastrukturze.
Przywołuje pamięć także o polskim żołnierzu, który walczył w wielu bitwach i na frontach podczas wojny. Należy się tym ludziom modlitwa, szacunek, wieczna cześć i chwała. Dziś (1 września) głos tego dzwonu ma jeszcze jeden wymiar. Przywołuje pamięć o zabijanych przez rosyjskie wojsko mieszkańców Ukrainy.
W Wieluniu doskonale rozumiemy ten dramat, dlatego szeroko otworzyliśmy serca, by nieść pomoc potrzebującym.
– mówił podczas uroczystości burmistrz Paweł Okrasa
Następnie głos zabrał Premier Rządu RP Mateusz Morawiecki.
83 lata temu też był piękny poranek, podobnie jak dziś. Niestety nie dla wszystkich ten dzień rozpoczął się dobrze, na miasto Wieluń spadły bomby i rozpoczęła się najkrwawsza wojna w dziejach ludzkości.
To właśnie Wieluń padł pierwszą ofiarą polityki zastraszenia. Mieszkańcy Wielunia zostali „zdradzeni o świcie”.
– powiedział premier Mateusz Morawiecki
Podczas uroczystych obchodów 83. rocznicy II wojny światowej uczestnicy wydarzeń usłyszeli też kilka słów od przedstawicieli Ukrainy (z telebimu mówił prezydent Ukrainy) i obecnego w Wieluniu ambasadora Niemiec.
Byłem w Wieluniu 3 lata temu, w 80. rocznicę napaści Niemiec na Polskę. Nie jest łatwo być Niemcem i przemawiać w takim miejscu, ale chciałbym podziękować za zaproszenie. Pierwsze bomby spadły na szpital, który był wyraźnie oznakowany symbolami Czerwonego Krzyża.
Pozwolę sobie na osobistą refleksję: do dziś ciężko mi pojąć, jak moi przodkowie mogli pozwolić na takie zbrodnie i stać się zbrodniarzami. Chcemy być dla Polski dobrym sąsiadem w zjednoczonej Europie. Wieluń musi być obecny w naszych umysłach i w naszych sercach.
To miejsce musi stać się przestrogą dla wszystkich. Niemcy są świadomi odpowiedzialności II wojny światowej. Chylą czoła przed Polakami,także tu, w Wieluniu.
– mówił podczas wieluńskiej uroczystości ambasador Niemiec
Okolicznościowe przemówienia zakończył ks. bp Antoni Długosz wzruszającym wołaniem o pokój w Polsce, Ukrainie i wszędzie tam gdzie toczą się wojny. Po modlitwie za poległych i pomordowanych odczytany został Apel Pamięci i oddana została salwa honorowa.
Wystąpienia wszystkich mówców kończyły słowa: „Pamięć i Przestroga” i „Nigdy więcej wojny”. Ten sam wydźwięk miało widowisko poetycko – muzyczne ze słowami „Jutro mogliśmy być szczęśliwi” przypominające tragedię dzieci pozbawionych szczęśliwego jutra.
Symboliczny był głos dzwonu „Pamięć i Przestroga”, który władze Wielunia otrzymały 3 lata lata temu od Prezydenta RP Andrzeja Dudy po zakończeniu warszawskich obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Wtedy, jako pierwszy uderzył w niego prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełeński, o czym przypomniał burmistrz Wielunia Paweł Okrasa. Bicie dzwonu „Pamięć i Przestroga” uświadomiło uczestnikom uroczystości jak niewiele znaczą i jak kruche są zawarte porozumienia.
Poranne uroczystości zakończyło złożenie wieńców pod trzema pomnikami przypominającymi tragedię mieszkańców Wielunia. Były to: obelisk upamiętniający 1200 poległych 1 września 1939 roku wielunian, obelisk w miejscu dawnej synagogi i Szpitala Położniczego pod wezwaniem Wszystkich Świętych.
tekst: Zofia Białas/kultura.wielun.pl
fot. KW
