W dniu 29 lutego w Muzeum Ziemi Wieluńskiej odbył się wernisaż wystawy Marity Benke-Gajdy (1950).
Wystawa zorganizowana została pod patronatem Starosty Powiatu Krakowskiego Wojciecha Pałki i honorowym patronatem Burmistrza Wielunia Pawła Okrasy.
Marita Benke-Gajda jest absolwentką LO im. Tadeusza Kościuszki w Wieluniu i Wydziału Architektury Wnętrz na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Studiowała u profesora Leszka Wajdy. U niego obroniła dyplom, jako projektant wnętrz i wystaw. Projektowała wnętrza dla wieluńskiej firmy ZUGiL oraz wnętrza kawiarń i restauracji.
Marita Benke-Gajda była także współautorką dużych realizacji wystawienniczych w ramach Festiwalu Folkloru Ziemi Sieradzkiej. Od chwili wyjazdu na pierwszy plener ceramiczny do Bolesławca w roku 1980 zajmuje się ceramiką. Była to, jak powiedziała podczas spotkania, „Miłość od pierwszego dotyku”.
Sama „wydrapywałam” ścieżki ceramicznej wiedzy, uczyłam się w fabrykach, laboratoriach, instytutach. Los stawiał na mojej drodze ludzi mi życzliwych – uczyłam się od nich w pokorze. Tych spotkań było tak wiele, że trudno jest teraz wymienić.
Wszystkim, którzy przez te 40 lat przyczynili się do rozwoju mojej ceramicznej drogi tym, od których dane mi się było uczyć, ale i tym, których ja uczyłam – serdecznie dziękuję.
– powiedziała artystka podczas wernisażu
W latach 1982 – 2000 Marita Benke-Gajda związana była z firmą „Kafel”, dla której projektowała kafle, naczynia użytkowe i dekoracyjne (krótkie serie) i gdzie pełniła nadzór artystyczny. Artystka brała udział w rekonstrukcji dwóch pieców w Zamku Królewskim w Warszawie i płytek ceramicznych (dekoracyjne okładziny loggii w Willi Decjusza).
W latach 1985 – 1987 współpracowała z Cepelią „Twórczość Kurpiowska” w Pułtusku, nadzorując produkcję kamionkowych naczyń użytkowych. W latach 1984 – 2004 współpracowała z Samorządowym Centrum Kultury i Promocji w Zabierzowie, gdzie mieszka, organizując we własnej pracowni warsztaty dla dzieci. Od 2000 roku jest związana z Liceum oo. Pijarów w Krakowie, a od 2004 roku z Pracownią Rzeźby w Ceramice w krakowskiej ASP.
Bohaterka spotkania, na które przybyli koledzy i koleżanki z lat licealnych, nauczyciele LO im. Tadeusza Kościuszki z dyrektorem Zbigniewem Wiśniewskim i przedstawicielem SU, Burmistrz Wielunia Paweł Okrasa, ponadto sponsorzy wystawy i albumu jej poświęconego, uczestniczyła w ponad 200 wystawach indywidualnych i zbiorowych, w kraju i zagranicą.
Jej prace znane są we Włoszech, Hiszpanii, Norwegii, Niemczech, Szwajcarii, Słowacji, Czechach, Rosji, Anglii i Francji. Była także uczestniczką plenerów i seminariów w Bolesławcu, Orońsku, Opocznie, Nowym Wiśniczu, Barlinku, Szklarskiej Porębie.
Prace Marity Benke-Gajdy można podziwiać w muzeach: Muzeum Narodowym w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Muzeum Diecezjalnym w Krakowie, Muzeum Historycznym Miasta Krakowa i Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży (tu od 1999 r. znalazło się jej 50 prac przekazanych w formie darów).
Prace artystki można podziwiać również w Regionalnym Muzeum w Myślenicach i Barlinku, Muzeum Ziemi Sieradzkiej w Sieradzu, Kunstforum Piaristen w Wiedniu i w zbiorach TPSP w Krakowie. Marita Benke-Gajda jest laureatką wielu nagród. Była dwukrotną stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki a od 1988 artystka jest rzeczoznawcą ministerialnym w dziedzinie ceramiki artystycznej.
Okres wieluński był dla mnie czasem wielkiej szczęśliwości, dlatego z takim rozrzewnieniem patrzę na swoich byłych nauczycieli, w tym na p. Alicję Markiewicz, dzięki, której pokochałam sztukę. Dziękuję za serdeczne przyjęcie i za mini recital Aleksandry Płatek, uczennicy LO im. Tadeusza Kościuszki […]
Moje rzeźby w dużej mierze podejmują temat sacrum. Wykonałam kilka obiektów z tego tematu. Bardzo ważną rzeźbą dla mnie jest „Błękitny Anioł”, który stał się początkiem cyklu „Anioły”. Jedne z moich aniołów są monumentalne, wykonane z mas szamotowych inne, małe, ulotne aniołki strzegące domów z mas kamionkowych.
Druga ważna rzeźba, którą wykonałam to „Madonna Kodeńska” przygotowana na wystawę „Matka wieczności” w popijarskim klasztorze w Hebdowie – Centrum Wiara i Kultura. Tu zachwyciła mnie gotycka Madonna. Stworzyłam cykl 10 Madonn.
Z pogranicza sacrum jest także cykl „Bramy” inspirowany przemyśleniami na temat śmierci i przejścia na drugą stronę do Boga, do wieczności.
– mówiła artystka podczas wernisażu przybliżając swoją twórczość
Inne cykle stworzone przez artystkę to: „Pajace”, „Ptaki”, „Pawie”, „Powroty”, „W czerni i bieli”, „Sukienki”, „Drzewa”, „Pielgrzymi, „Panie, panny, panienki”, „Choinki” i „Sny o ceramice” oraz „Projekt Anetka”.
Elementem spajającym twórczość artystki jest postać kobiety występującej w różnych wcieleniach, nierzadko przybierającej postać anioła. Anioły i kobiety najpełniej oddają charakter jej sztuki.
Sztuka Marity BenkeGajdy to sztuka przestrzeni i wyobraźni, niezwykle osobista, a jednocześnie bogata w uniwersalne wartości. Tworzona według zasady harmonii, piękna i dobra, obfitująca w metafory i odniesienia filozoficzne, stanowi poetycki obraz myśli, przeżyć i emocji, który daje się odczytywać na wielu poziomach.
– napisała Karolina Skłodowska we wstępie do katalogu „Marita Benke-Gajda”
By poznać twórczość Marity Benke-Gajdy, choćby tylko mały jej wycinek zaprezentowany na wystawie wieluńskiej, warto przyjechać do Wielunia i odwiedzić Muzeum Ziemi Wieluńskiej.
Zofia Białas/kultura.wielun.pl
