Izba Pamięci Września 1939r. i lat późniejszych im. Andrzeja Przewoźnika, przy II Liceum Ogólnokształcącym im. Janusza Korczaka w Wieluniu, powstała w roku 2008.
Odbyło się to dzięki staraniom i środkom pozyskanym przez Starostwo Powiatowe w Wieluniu w ramach projektu zrealizowanego we współpracy z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Projekt Izby Pamięci w 2008 roku wykonała i nadzorowała Marzena Uryszek – osoba mocno związana z Wieluniem, autorka wielu prac, w tym pomnika, który znajduje się przy ulicy Piłsudskiego a koordynatorem zadania był ówczesny dyrektor szkoły Mirosław Kubiak.
W roku 2012 Izbie Pamięci nadano imię Andrzeja Przewoźnika. Tablicę upamiętniającą to wydarzenie w roku 2012 odsłoniła żona śp. Andrzeja Przewoźnika Jolanta Przewoźnik, która to na ręce dyrektora szkoły Renaty Tatary i Starosty Wieluńskiego Marka Kielera przekazała list gratulacyjny z okazji otwarcia zrewitalizowanej Izby Pamięci.
Izba pamięci września 1939 i lat późniejszych im. Andrzeja Przewoźnika od lat pełni swoje zadanie. Upamiętnia ofiary bombardowania 1 września 1939 r. i osoby, które je przeżyły, jak również zesłańców Sybiru tych, którzy stamtąd nigdy nie wrócili i tych, którzy wrócili – Świadków Golgoty Wschodu.
W ramach pozyskanych środków z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2019 dokonana została modernizacja Izby Pamięci. Projekt pn. „Rewitalizacja Izby Pamięci Września 1939 r. i lat późniejszych im. Andrzeja Przewoźnika w Wieluniu” zrealizowano w ramach programu „Miejsca pamięci i trwałe upamiętniania w kraju”.
Przystępując do pisania wniosku o środki na modernizację Izby Pamięci priorytetem było zachowanie materiałów merytorycznych z jednoczesnym nadaniem im nowego wymiaru, na wzór tego co oferują dzisiaj nowoczesne muzea. W Izbie Pamięci po latach jej eksploatacji niezbędnym okazał się remont całego pomieszczenia, założenie nowej elektryki i oświetlenia a przede wszystkim wentylacji.
Niezbędne okazało się również stworzenie nowej ekspozycji i nowoczesnych multimediów. Tworząc nową formę Izby Pamięci chodziło o to aby włączyć u zwiedzającego działanie na emocjach ludzkich, aby każda osoba (niezależnie od wieku) wchodząc do tego miejsca zrozumiała i zapamiętała tego, co tu można zobaczyć i usłyszeć.
Chodziło o to aby na tyle uzupełnić i zmodyfikować ekspozycję, by jeszcze dobitniej unaocznić skalę cierpień narodu polskiego. Stąd m. in. pojawiły się syreny, oświetlenie ekspozycji, stanowiska odsłuchowe i multimedia.
Zrewitalizowana Izba Pamięci została wzmocniona merytorycznie w wiedzę znanych historyków w postaci nagrań filmowych i odsłuchów, co stanowi wartość dodaną tego projektu. Filmy i stanowiska odsłuchowe będą pełnić funkcję środków dydaktycznych na lekcjach historii, które będą mogły się tutaj teraz odbywać.
Nagrane zostały wywiady ze znanymi osobistościami: profesorem Tadeuszem Olejnikiem, profesorem zwyczajnym Witoldem Kuleszą z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego i profesorem Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie Rafałem Czachorem. Umieściliśmy wspomnienia świadków bombardowania Wielunia, także nagraliśmy wspomnienia Świadków Sybiru.
Zaktualizowana została Lista ofiar bombardowania Wielunia z 1 września 1939 r. i nadano nowy kształt w postaci Kolumny Pamięci. Powstała też w formie interaktywnej Ściana Pamięci, na której można w internecie odnaleźć miejsca z dnia dzisiejszego, a także zapoznać się z historią tego co przedstawiają zdjęcia za pomocą kodów QR lub aplikacji rozszerzającej rzeczywistość.
Odnowiona została również sala chorych i wzbogacona w nowe ekspozycje przekazane przez dyrektora wieluńskiego szpitala Janusza Atłachowicza. Wzbogacono także strefę Pamięci Sybiraka. Powstała Kolumna Pamięci Świadków Sybiru, a Izba Pamięci wzbogaciła się o Sztandar Koła Terenowego Związku Sybiraków w Wieluniu, na który przygotowano godne miejsce.
Zebrane pamiątki od wieluńskich Sybiraków umieszczone zostały w gablocie (są to kopie zdjęć, które przetrwały do dzisiaj, te przywiezione z Syberii lub te, które przetrwały wywózkę i wróciły z Sybirakami do Polski, są to np. dokumenty repatriacyjne i inne) – relacjonuje dyrektor szkoły.
Powstało miejsce, w którym prezentowana jest literatura profesora Tadeusza Olejnika, poświęcona wydarzeniom 1 września 1939 r. Fotografie wykorzystane na ekspozycji pochodzą z Muzeum Ziemi Wieluńskiej, „Ziemi Wieluńskiej” oraz prywatnych zbiorów Roberta Pawłowskiego, rodziny państwa Burchacińskich oraz członków Koła Sybiraków.
Teksty źródłowe pochodzą z literatury autorstwa prof. Tadeusza Olejnika, oraz wywiadów z prof. Witoldem Kuleszą i prof. Rafałem Czachorem, a także Janusza Patryna – syna ówczesnego dyrektora szpitala Zygmunta Patryna.
Droga młodzieży, poznawajcie i przejmujcie tę historię bezpośrednio od ludzi, którzy doświadczyli Syberii i przeżyli II Wojnę Światową. Pielęgnujcie tę pamięć i dbajcie aby nigdy nie powtórzyły się tragiczne wydarzenia z 1 września 1939 r., aby nigdy nie powtórzyła się gehenna Sybiru.
To Wy, droga młodzieży, jesteście spadkobiercami i kontynuatorami zarazem dzieła pokoju w Polsce jak i na świecie.
– zwróciła się do uczniów II LO dyrektor szkoły Renata Tatara
Podczas uroczystości minutą ciszy upamiętniono ofiary wybuchu II Wojny Światowej i wszystkich tych, którzy oddali swe życie, tych którzy nigdy nie powrócili do swoich domów ani nie było im dane godne pochowanie ciał.
Kolejnym punktem uroczystości był wykład profesora Witolda Kuleszy, pt. „Bombardowanie Wielunia 1 września 1939 r. i 28 dni później”. Profesor Tadeusza Olejnik wystąpił z wykładem „Tragedia Wielunia 1 września 1939 r. – wskrzeszanie pamięci” a profesor Rafał Czachora wystąpił z prelekcją „Polacy i osoby polskiego pochodzenia na Syberii współcześnie”.
Znaczącym punktem programu uroczystości było przekazanie Sztandaru Sybiraków II Liceum Ogólnokształcącemu im. Janusza Korczaka w Wieluniu, a następnie podpisanie Aktu przekazania sztandaru Koła Terenowego Związku Sybiraków reprezentowanego przez Vice Prezesa Związku Pawła Mamzerowskiego dla II LO, reprezentowanego przez dyrektora szkoły Renatę Tatarę.
Jesteśmy zaszczyceni, że to właśnie nasza szkoła sprawować będzie opiekę nad sztandarem Koła Związku Sybiraków w Wieluniu. Będziemy z nim dumnie reprezentować Związek a także pielęgnować tradycję i pamięć Sybiru.
Zrobimy wszystko aby dramatyczne wydarzenia związane z wywózkami na Sybir przetrwały w naszej pamięci i świadomości kolejnych pokoleń.
– zapewniła dyrektor szkoły Renata Tatara po przekazaniu sztandaru
Piękny akcent muzyczny, chwytający za serce, uroczystości przygotował zespół wokalno – instrumentalny „Korczaka” pod opieką Jakuba Jurdzińskiego.
Izbę Pamięci mogą zwiedzać i korzystać z lekcji multimedialnych wszyscy zainteresowani po uprzednim ustaleniu terminu wizyty w II LO. Szczególnie gorąco szkoła zaprasza uczniów szkół wieluńskich aby pielęgnowali pamięć tamtych tragicznych wydarzeń i nigdy nie dopuścili do powtórzenia się historii, która nigdy nie powinna się była wydarzyć.
źródło: II LO im. J. Korczaka w Wieluniu
