Fundacja „Słowem Pisane” po sukcesie wcześniejszych projektów: Festiwalu Literatury „Zarzewie“ i „Ławeczki Kierocińskiej” przystąpiła do kolejnego projektu, autorstwa Grzegorza Nowaka, pt. „Woźny. Otwarta lekcja historii”.
Wraz ze współorganizatorem I Liceum Ogólnokształcącym im. T. Kościuszki w Wieluniu przygotowała szereg wydarzeń związanych z tytułowym bohaterem czyli woźnym.
W ramach projektu odbył się konkurs plastyczny „Otwarta lekcja historii”, konkurs fotograficzny „Selfie z Woźnym” i konkurs filmowy „10/100 Years Challenge”. Uwieńczeniem tych wszystkich wydarzeń było przygotowanie spektaklu pt. „Woźny”, który zaprezentowano dwa razy podczas gali finałowej w auli I LO w Wieluniu.
Spektakl „Woźny”, w reżyserii Jarosława Figury, poświęcony został Bronisławowi Nowakowi, bohaterskiemu woźnemu I LO w Wieluniu. Po dużym zainteresowaniu castingiem z grupy 40 osób wyłoniono najlepszą ekipę zawierającą nauczycieli i uczniów szkoły, w której pracował tytułowy woźny Bronisław Nowak oraz z działających lokalnych grup teatralnych, m.in. ze Świetlicy Wiejskiej w Chotowie i Powiatowego Młodzieżowego Domu Kultury i Sportu w Wieluniu.
Pod okiem reżysera spektaklu, scenarzysty, aktora i scenografa Jarosława Figury wieluńscy aktorzy ćwiczyli poszczególne sceny oraz uczyli się oprócz pokazywania emocji również odpowiednio wymownych gestów, tak aby sztuka stała się wielkim przeżyciem dla widza i by emocje towarzyszyły jej do samego końca. Godzinny spektakl miał bowiem przeprowadzić widza przez okres począwszy od przedwojnia, poprzez II Wojnę Światową i zakończywszy na okresie powojennym w naszej lokalnej, wieluńskiej społeczności.
Gra aktorska, pomimo że amatorska, podparta wymownymi efektami dźwiękowymi i wspaniałą grą świateł wywarła na widzach olbrzymie wrażenie. W pamięć zapadły proste, wręcz ascetyczne sceny jedynie ze skrzyniami jako scenografią. Prostota wyrazu podparta wyrazistymi gestami ukazała niezwykły talent i wyobraźnię reżysera i scenografa przedstawienia Jarosława Figury.
Te proste sceny z życia mieszkańców Wielunia w wymowny sposób ukazały klasę żeńską na pensji Pelagii Zasadzińskiej oraz męską w gimnazjum męskim im. T. Kościuszki z dyrektorem Włodzimierzem Kokowskim. Następnie apel szkolny w 20. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, do tego bieda i charytatywna działalność Matki Teresy Kierocińskiej.
W spektaklu zobaczyliśmy tragiczne bombardowanie Wielunia oraz czas okupacji z okupantami przeszukujący szkolną bibliotekę i schowek na jabłka w poszukiwaniu ukrytych żydowskich dzieci, zobaczyliśmy woźnego ratującego księgozbiór i tablicę z nazwiskami uczniów biorących udział w walkach o niepodległość.
W przedstawieniu ukazany został także zjazd harcerski rozpoczynający się hymnem „Wszystko co nasze Polsce oddamy” i hołd złożony twórcy hymnu harcerskiego harcmistrzowi Ignacemu Kozielewskiemu. Zobaczyliśmy klasę w powojennej szkole gdzie tytułowy woźny, jak zawsze życzliwy uczniom, nazywany teraz przez nich „Fają” spełniał nadal swoje obowiązki.
Jedynie skrzynie po jabłkach były od początku do samego końca spektaklu przeistaczając się to z ław szkolnych w stoły, półki a nawet niszczone bombardowaniem, 1 września 1939 roku, domostwa. Przez cały spektakl przewijały się również jabłka pokazujące to obfitość, to głód i nędzę, bezmyślną siłę niszczenia i dobroć w dzieleniu się ostatnim kawałkiem pokarmu. Wszystko to ściskało widza za serce a łzy same cisnęły się do oczu…
„Woźny”, w którego postać wcielił się ks. Maciej Oset, to symbol bohaterstwa i patriotyzmu. Bronisław Nowak to autentyczna postać związana najpierw z Gimnazjum Męskim im. T. Kościuszki w Wieluniu a po powojennym przekształceniu w I Liceum Ogólnokształcącym im. T. Kościuszki. To również powstaniec wielkopolski oraz żołnierz frontu zachodniego w czasie I Wojny Światowej.
Podczas II Wojny Światowej Bronisław Nowak uratował kilka istnień ludzkich ukrywając wieluńskich Żydów. Ocalił również wiele książek ze szkolnej biblioteki a także tablicę upamiętniającą poległych patriotów polskich. Bronisław Nowak to też nasz lokalny bohater udowadniający, że nie wykształcenie czy pozycja czyni z nas bohatera a przede wszystkim człowieka.
Bronisław Nowak to jednocześnie oś projektu, wokół której przypomniano inne zasłużone postacie związane z regionem wieluńskim począwszy od pierwszego dyrektora szkoły (Włodzimierz Kokowski), wybitnego wychowawcę (Pelagia Zasadzińska) po wychowankę Pensji Pelagii Zasadzińskiej i założycielkę Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus Matkę Teresę Janinę Kierocińską oraz autora słów hymnu harcerskiego „Wszystko, co nasze” harcmistrza Ignacego Kozielewskiego.
Podczas gali finałowej dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej Jan Książek zapoznał widzów ze „szlakiem wieluńskiej edukacji” przedstawiając rys historyczny edukacji w Wieluniu aby na koniec odbyć z nimi tym tropem jeszcze spacer. Podczas gali nagrodzono także laureatów trzech wcześniejszych konkursów.
Nagrody otrzymali:
Konkurs plastyczny „Otwarta lekcja historii”:
I miejsce – Sandra Bernaś,
II miejsce – Ruslan Fomenko,
III miejsce – Jarek Fomenko,
Konkurs fotograficzny „Selfie z Woźnym”:
I miejsce – Maksymilian Cieślak,
II miejsce ex aequo – Aleksandra Płatek i Magdalena Wojciechowska,
III miejsce – Bartosz Bryś,
Konkurs filmowy „10/100 Years Challenge”:
I miejsce – Jakub Antonowski,
II miejsce – Aleksandra Szymańska.
Projekt Fundacji Słowem Pisane „Woźny. Otwarta lekcja historii” zrealizowany został w ramach programu Pionierzy Polskiej Niepodległości organizowanego przez Instytut Pileckiego w Warszawie i był najlepiej ocenionym projektem w ogólnopolskim programie Pionierzy Polskiej Niepodległości. Projekt sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.
W ramach projektu zostały przygotowanie i nieodpłatnie udostępnione dźwiękowe materiały edukacyjne, kalendarze oraz ulotki. Pomysłodawcą projektu i koordynatorem był Grzegorz Nowak – członek Fundacji „Słowem Pisane” i jednocześnie redaktor Radia ZW.
