Z inicjatywy grupy „Szlakiem Wieluńskich Żydów”, działającej przy II LO im. J. Korczaka w Wieluniu, oraz Fundacji „Młodzi Propagują Sztukę – warsztaty djembe i graffiti” na budynku przy ul. Ewangelickiej w Wieluniu powstał mural.
Sprzyjająca pogoda spowodowała, że mural wg projektu absolwentki II LO Eweliny Foltyńskiej, powstał zaledwie w kilka dni. Chociaż tutaj dotyczy ludności żydowskiej jednak jego wymowa jest znacznie szersza, można przyjąć, że postacie z malowidła reprezentują różne wyznania.
Od pomysłu do realizacji minęły trzy lata. Długo trwały prace związane z wyborem najlepszej lokalizacji. Ta choć trochę przypadkowa jest bardzo dokładnie przemyślana i niesie również symboliczne znaczenie.
W tym miejscu przed laty był heder, czyli żydowska szkoła. W tym miejscu również mieszkali przedstawiciele społeczności żydowskiej. Symbolicznych 5 mieszkańców z muralu można interpretować jako przedstawicieli ewangelików, katolików, żydów, prawosławnych i innych wyznań.
– mówił Marek Patyk z Fundacji Młodzi Propagują Sztukę
Agnieszka Mysakowska, koordynatorka projektu, chciała aby mural powstał w konkretnym, symbolicznym miejscu. Mieści się on pomiędzy dawną synagogą a chederem, szkołą dla żydowskich chłopców, który stał obok budynku parafii ewangelicko – augsburskiej.
W chederze uczyli się trzyletni chłopcy gdzie pobierali nauki hebrajskiego, Talmudu, modlitw i śpiewów religijnych. Mural ma nie tylko upamiętniać tych żydowskich mieszkańców. Ma również przypominać o dobrze znanych nam skutkach: braku tolerancji, szacunku do drugiego człowieka, nacjonalizmu a w rezultacie faszyzmu.
Pomysł stworzenia muralu upamiętniającego naszych dawnych żydowskich sąsiadów, narodził się w 2015 roku. I generacja Szlaku, usilnie szukała miejsca. Pojawiały się różne propozycje. Na murze kościoła przy Plantach, na specjalnie wybudowanej ściance w parku miejskim. Podobne zabiegi urzeczywistnienia muralu prowadziła II generacja Szlaku, ale to dopiero III generacji udało się ten zamiar zrealizować.
Od samego początku działania te wspierała Fundacja Młodzi Propagują Sztukę. Oczywistym dla nas był fakt, by mural wykonać rękoma miejscowych artystów. Wybór padł na Pana Macieja Łyskawę, znanego w Wieluniu grafika. Ostatni rok to intensywne przygotowania do realizacji muralu, w które zaangażował się Urząd Miejski w Wieluniu.
Oficjalne odsłonięcie muralu miało nastąpić 15 października, kiedy z wizytą w Szlaku – II LO. Im. Janusza Korczaka byli: reżyser Pan Sławomir Grünberg wraz z żoną, Prezes Fundacji LOGTV FIlms Polska, Panią Barbarą Grünberg, producent i scenarzysta, Pan Piotr Piwowarczyk, znany światowy fotografik Chuck Fishman z żoną Susan Fischman.
Celem naszego muralu, który z założenia nie miał odzwierciedlać przedwojennego kadru zdjęcia, lecz niczym matejkowskie płótna, miał wzmocnić siłę pewnych symboli. Stąd mury – symbol wojny, mieszkańcy – symbol wielokulturowego, przedwojennego społeczeństwa, kolumnada synagogi – symbol naszych żydowskich sąsiadów i jednej z czterech religii, obecnej w przedwojennym Wieluniu, słońce – symbol nowego życia – odradzającej się pamięci o żydowskiej przeszłości miasta, ratusz – symbol miasta.
Holokaust to w dziejach ludzkości wydarzenie bez precedensu. Każdego dnia winniśmy wyciągać wnioski z historii, by przeszłość nigdy się nie powtórzyła. Mural ma jeszcze jeden cel. Ma służyć zadumie nad naszym światem. Przeszłość już się zdarzyła, już jej nie zmienimy , ale to jak będzie wyglądać teraźniejszość oraz przyszłość zależy od nas samych. Czy próbujemy naprawiać choćby cząstkę świata? Czy szanujemy się nawzajem? Czy raczej przypinamy]y sobie łatki i nie próbujemy się zrozumieć?
Często słyszę, że po co Żydzi, że może lepiej coś o Polakach. Drodzy Czytelnicy, Żydzi to też Polacy, z dziada pradziada. Tylko wyznania mojżeszowego. Czytywali Słowackiego, recytowali Mickiewicza. Brali udział w powstaniach i walczyli u boku Piłsudskiego. Żyli tutaj, na polskiej ziemi. Polska była ich Ojczyzną. Innej nie mieli. Przed wojną w Wieluniu mieszkało ponad 30% Żydów. Pamiętajmy o tym. Niechaj mural będzie niemym strażnikiem tej pamięci.
– mówiła nauczycielka historii i koordynatorka projektu – Agnieszka Mysakowska
W obecnym świecie do ludzi wszystkich wyznań należy podchodzić z życzliwością i szacunkiem. Nie ma znaczenia jaką ktoś wyznaje religię. Ważne jest mianowicie to, jakim jest człowiekiem.
Projekt muralu wykonała absolwentka II LO im. Janusza Korczaka Ewelina Foltyńska. Adaptacji dokonał Maciej Łyskawa a fundatorem jest Fundacja LOGTV Films Polska z Panią Prezes Barbarą Grünberg.
