Nowe bezpłatne szczepienia na półpasiec, HPV, RSV i krztusiec

7 maja 2025 | Komunikaty

Trwa Europejski Tydzień Szczepień pod hasłem: Zapobiegaj. Chroń. Szczep.

Szczepienia w Polsce dzielą się na obowiązkowe i zalecane. Pierwsze obowiązkowe szczepienie noworodek otrzymuje jeszcze w szpitalu – to szczepienia przeciw gruźlicy i WZW B. W Polsce zwiększyła się liczba bezpłatnych zalecanych szczepień dla kobiet w ciąży, seniorów, przewlekle chorych i dzieci. To szczepienia przeciw HPV, krztuścowi, półpaścowi, RSV.

Hasło tegorocznych obchodów Europejskiego Tygodnia Szczepień, który trwa od 27 kwietnia do 3 maja to Zapobiegaj. Chroń. Szczep. Według danych WHO w ciągu ostatnich 50 lat szczepionki uratowały życie 154 milionom osób. Szczepienia ochronne to najskuteczniejszy i najbardziej efektywny sposób zapobiegania wielu chorobom zakaźnym.

Zapewniają odporność, chroniącą nas przed groźnymi chorobami. Szczepiąc siebie i swoich bliskich, chronimy także te osoby, których nie można zaszczepić z przyczyn medycznych.

Szczepienia dorosłych są tak samo ważne jak szczepienia dzieci. W przypadku wielu chorób zakaźnych, nieuodpornieni dorośli są narażeni na zachorowania i powikłania w większym stopniu niż dzieci.

Narodowy Fundusz Zdrowia przypomina, że szczepienia to profilaktyka wielu chorób. Dzięki szczepieniom prawie zapomnieliśmy o takich chorobach, jak: polio, błonica, tężec, krztusiec, różyczka, świnka. Szczepienia ochronne uważane są za jedno z największych osiągnięć współczesnej medycyny. Szybko działają i ratują życie! Dzięki szczepieniom przeciw koronawirusowi pokonaliśmy epidemię COVID19 i mogliśmy wrócić do życia, które lubimy. Jednak zanim wynaleziono szczepionkę przeciw COVID 19 choroba zabiła wiele osób.

Szczepienia w Polsce – obowiązek i zalecenie

W Polsce szczepimy się zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych (PSO, tzw. kalendarz szczepień), który jest co roku aktualizowany.

Szczepienia dzielimy na:

szczepienia bezpłatne (tzw. obowiązkowe), które są bezpłatne i odbywają się w poradni lekarza POZ, a zaczynają się jeszcze na oddziale noworodkowym – noworodek otrzymuje obowiązkowo szczepionkę przeciw gruźlicy i WZW B.
szczepienia odpłatne (tzw. zalecane) – wskazane w celu rozszerzenia zakresu ochrony dziecka lub dorosłego lub zmniejszenia liczby zastrzyków, ale nierefundowane lub objęte częściową refundacją w wybranych grupach.

Zarówno szczepienia bezpłatne (obowiązkowe), jak i odpłatne (zalecane) są bezpieczne i skutecznie chronią przed zachorowaniem.

Jedna decyzja, zdrowa przyszłość – szczepienia przeciw HPV

Szczepienia przeciw HPV chronią dziewczynki i chłopców przed chorobami nowotworowymi wywołanymi przez wirus brodawczaka ludzkiego, w tym raka szyjki macicy, raka pochwy, raka odbytu, raka prącia.

Od 1 września 2024 r. szczepienia w ramach powszechnego programu szczepień przeciw HPV mogą się szczepić dzieci po ukończeniu 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia. To najlepszy wiek na podanie tej skutecznej szczepionki onkologicznej – wystarczą 2 dawki w odstępie od 6 do 12 miesięcy. A co ze starszymi dziećmi? Starszy nastolatek także może i powinien się zaszczepić – do 18 r.ż. bezpłatnie. Receptę na bezpłatną szczepionkę CERVARIX otrzyma od lekarza POZ. Wystarczy odebrać szczepionkę w aptece i zaszczepić się w poradni POZ. Konieczne będą 3 dawki szczepionki.

Szczepienia przeciw HPV w Łódzkiem

W Łódzkiem ze szczepień przeciw HPV skorzystało dotąd 40 tys. dzieci od 9 do 18 r.ż. większość z nich to dziewczynki – 25 tys. To 15% dzieci uprawnionych do szczepień. Największa grupa zaszczepionych przeciw HPV to 14-latki – 31% dzieci w Łódzkiem. Najwięcej dzieci 14-letnich zaszczepiło się w powiecie brzezińskim – 44% i w Łodzi – 41%, zgierskim 25%. Najmniej dzieci w wieku 9-18 lat zaszczepiło się w powiatach rawskim – 7%; tomaszowskim 9%, wieruszowskim 9%; wieluńskim 10%.

Aby zapisać dziecko na szczepienie przeciw HPV wystarczy umówić wizytę:

w przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ),
przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP),
przez aplikację mojeIKP.

Ważne szczepienia dla każdej mamy – bezpłatne szczepienia przeciw RSV i krztuścowi

Szczepienie w ciąży chroni matkę i płód, a dzięki transferowi swoistych przeciwciał przez łożysko, również dziecko w pierwszych miesiącach życia. Dziecko ma niedojrzały układ odporności i dlatego jest najbardziej narażone na zachorowanie. Szczepienie ciężarnej ogranicza też transmisję zakażenia z matki na niemowlę.

Szczepienie mam przeciw krztuścowi

Dlaczego kobiety w ciąży powinny się zaszczepić przeciw krztuścowi? W 2024 w Polsce roku odnotowano epidemiczny wzrost zachorowań na krztusiec. Szczepienie matki w ciąży znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania, pobytu w szpitalu i śmierci z powodu krztuśca u ich kilkumiesięcznego niemowlęcia.

Przeciw krztuścowi mogą się zaszczepić kobiety między 27. a 36. tygodniem ciąży – bez dodatkowych skierowań i zaświadczeń. Wystarczy 1 dawka szczepionki. O kwalifikacji do szczepienia zdecyduje lekarz POZ. Jeśli ciąża jest zagrożona przedwczesnym porodem, kobieta może się zaszczepić już po 20. tygodniu ciąży – o tym zdecyduje lekarz, który prowadzi ciążę.

Wystarczy skontaktować się ze swoją poradnią POZ i umówić na szczepienie.

Szczepienie mam przeciwko RSV, wirusowi, który kładzie noworodki do szpitala

Od 1 kwietnia 2025 r. NFZ refunduje dla kobiet w ciąży także szczepionkę Abrysvo przeciwko wirusowi RSV. Dlaczego każda mama powinna z niej skorzystać, aby ochronić nowo narodzone dziecko? Każde niemowlę może trafić do szpitala z powodu choroby już podczas pierwszego zakażenia RSV. Wirus RS jest szczególnie groźny dla wcześniaków. Powoduje u nich zmiany zapalne w płucach, uszkadza rzęski, które usuwają śluz. Jeśli są uszkodzone rzęski, upośledzona jest drożność oskrzelików. Mama powinna się zaszczepić między 32. a 36. tygodniem ciąży. Szczepionka czeka na mamę w poradni POZ.

Geriatra: ryzyko półpaśca wzrasta po 50. Można się zaszczepić bezpłatnie

Dr n.med. Robert Błaszczak geriatra, konsultant wojewódzki w dziedzinie geriatrii podkreśla, że czynnikiem rozwoju półpaśca jest wiek.

Ryzyko półpaśca gwałtownie wzrasta po 50. roku życia. Po 85. roku życia ryzyko półpaśca wynosi już prawie 50%. Podobnie wraz z wiekiem gwałtownie wzrasta też ryzyko rozwoju powikłania półpaśca – tzw. neuralgii popółpaścowej.

Z tego powodu chorzy na półpasiec w zaawansowanym wieku mogą wymagać przyjęcia do szpitala celem leczenia powikłań choroby. Bardzo niebezpieczny jest również półpasiec oczny, mogący grozić utratą wzroku, czy też w przypadku zajęcia nerwu słuchowego może dojść do osłabienia lub utraty słuchu.

Do trwałych powikłań po przebytej infekcji zaliczamy także porażenia nerwów czaszkowych i obwodowych, powikłania neurologiczne po zapaleniu mózgu.

– podkreśla dr n.med. Robert Błaszczak

Dla kogo bezpłatna szczepionka

Od 1 kwietnia bezpłatną szczepionkę na receptę otrzymają pacjenci 65-latni i starsi, u których ryzyko zachorowania na półpasiec jest wyższe, ponieważ cierpią na choroby przewlekłe. Szczepionka jest bezpłatna dla seniorów m.in: z przewlekłą chorobą serca, chorób płuc czy nerek, cukrzycą, wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności, chorobą nowotworową, ale również reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą i nieswoistym zapaleniem jelit.

Koszt szczepionki jest wysoki – jedna dawka kosztuje 750 zł. Dorośli ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na półpasiec otrzymają ją na receptę z 50% zniżką. Koszt 1 dawki wyniesie po refundacji 375 zł. O wypisaniu bezpłatnej lub refundowanej szczepionki, jak zawsze, decyduje lekarz, który zna dokumentację medyczna pacjenta.

Dlaczego dorośli potrzebują szczepień?

Szczepienia dorosłych są tak samo ważne, jak szczepienia dzieci. Szczepienia ratują życie i chronią nas przed zachorowaniem na choroby zakaźne, a także przed ich ciężkimi powikłaniami. Podróżujesz? – potrzebujesz specjalnych szczepień, np. przeciw żółtej gorączce. Kochasz zbierać grzyby i często łapiesz kleszcze – zaszczep się przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu.

źródło: Anna Leder
NFZ w Łodzi