Każdego dnia 10 Polek słyszy diagnozę raka szyjki macicy, połowa z nich przegrywa walkę z chorobą z powodu zbyt późnego jej wykrycia.
To jeden z częstszych nowotworów występujących u kobiet. Rak szyjki macicy wykryty we wczesnym stadium rozwoju daje 99,9% szans na wyleczenie. Niewykryty i nieleczony może prowadzić do śmierci. Dlatego każda kobieta po 25 r. ż. powinna regularnie wykonywać profilaktyczne badania cytologiczne.
Skutecznym, bezbolesnym i bezpiecznym badaniem, pozwalającym wykryć stany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, jest badanie cytologiczne.
- Jakie są przyczyny rozwoju i objawy raka szyjki macicy?
- Dlaczego cytologia jest kluczowa w profilaktyce raka szyjki macicy?
- Gdzie wykonać cytologię w ramach programu badań przesiewowych?
Rak szyjki macicy
- Rak szyjki macicy wykryty we wczesnym stadium rozwoju daje 99,9% szans na wyleczenie.
- Cytologia i szczepienia przeciw HPV to najskuteczniejsze metody walki z tym nowotworem.
- Każdego dnia 10 Polek słyszy diagnozę raka szyjki macicy, połowa z nich przegrywa walkę z chorobą z powodu zbyt późnego jej wykrycia.
- Ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem. Ponad 50% przypadków stanowią kobiety pomiędzy 45. a 65. r.ż.
CZY WIESZ
Jakie są przyczyny rozwoju i objawy raka szyjki macicy?
Główne czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy:
- infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV);
- wiek (szczyt zachorowań przypada pomiędzy45. a 55. rokiem życia);
- wczesne rozpoczęcie życia seksualnego;
- duża liczba partnerów seksualnych;
- duża liczba porodów;
- niski status społeczny i ekonomiczny;
- palenie papierosów;
- stwierdzona wcześniej zmiana patologiczna w badaniu cytologicznym;
- niemonogamiczni partnerzy seksualni, z infekcją HPV.
Wczesne postacie raka szyjki macicy nie dają żadnych objawów.
Zaawansowane stadium choroby może objawiać się:
- krwawieniem kontaktowym;
- krwistymi lub wodnistymi upławami o przykrym zapachu i brudnoszarym kolorze;
- bólem w okolicy podbrzusza i miednicy;
- obrzękami kończyn dolnych;
- bolesnym parciem na mocz i stolec;
- krwią w moczu i stolcu;
- nadciśnieniem.
Kluczowa jest regularna cytologia
Cytologia to skuteczne, bezpieczne i bezbolesne badanie. Do pobrania materiału z tarczy i kanału szyjki macicy wykonywanego przez lekarza ginekologa lub położną wykorzystuje się sprzęt jednorazowego użytku, tj. wziernik ginekologiczny i szczoteczkę cytologiczną. Pobrany materiał przekazuje się do oceny mikroskopowej.
- Cytologia daje szansę na wczesne wykrywanie stanów przednowotworowych i nowotworowych szyjki macicy, w czasie kiedy nie występują żadne objawy.
Rak szyjki macicy to choroba „wrażliwa” na profilaktykę.
Zrób cytologię w programie badań przesiewowych
Cytologię wykonasz bezpłatnie w ramach programu NFZ.
Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy
- Kto?➔ kobiety w wieku 25-59 lat Jak często?➔ raz na 3 lata Gdzie na badania? ➔ do gabinetów ginekologiczno-położniczych, oraz wybranych placówek POZ, które posiadają kontrakt z NFZ.
- Jeśli wynik cytologii nie wskaże żadnych niepokojących zmian, badanie w ramach programu można bezpłatnie powtórzyć po 3 latach. Kobiety obciążone czynnikami ryzyka tj. kobiety zakażone HIV, przyjmujące leki immunosupresyjne, zakażone HPV mają prawo do badań profilaktycznych co 12 miesięcy.
- W przypadku nieprawidłowego wyniku i konieczności dalszej diagnostyki wykonuje się badanie kolposkopowe lub kolposkopię z biopsją i badaniem histopatologicznym pobranych wycinków.
Pacjentki niekorzystające z badań przesiewowych w ramach Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy mogą wykonać cytologię w poradni ginekologiczno–położniczej.
Zaszczep dziecko przeciwko wirusowi HPV
Prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy (99%) związane są z zakażeniem szczepami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), przenoszonym podczas kontaktów seksualnych. Około 70% ludzi podczas swojego życia miało lub będzie miało kontakt z wirusami brodawczaka.
Zaledwie u 2% kobiet zakażonych HPV może wystąpić rak szyjki macicy. Przed zakażeniem wirusem HPV najskuteczniej chronią szczepienia.
Należy je wykonać odpowiednio wcześnie przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej. Od 1 listopada 2021 r. szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) refundowana jest w 50%, co oznacza, że pacjent zapłaci tylko połowę ceny. Ze szczepienia mogą korzystać dziewczynki i chłopcy po 9. roku życia zgodnie ze wskazaniami.
Cytologia w liczbach
- Z Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy korzysta jedynie 12,6% kobiet w wieku 25–59 lat.
- Według najnowszego raportu GUS 13% Polek nigdy nie wykonywało cytologii. Najczęściej badaniu cytologicznemu poddają się kobiety w wieku 20-49 lat, częściej mieszkanki miast niż wsi.
Jak wygląda badanie cytologiczne? Co nam daje wczesne wykrycie choroby? Dlaczego ważne jest szczepienie przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV? Wszystko, co powinnaś wiedzieć o raku szyjki macicy znajdziesz w przygotowanym materiale filmowym z udziałem prof. Pawła Knappa – koordynatora Uniwersyteckiego Centrum Onkologii w USK w Białymstoku oraz Małgorzaty Krętowskiej ze Stowarzyszenia Eurydyki w Białymstoku.
Cytologię w ramach Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy można wykonać w każdym gabinecie ginekologiczno-położniczym, oraz w wybranych placówkach POZ, które posiadają kontrakt z NFZ.
Adresy placówek znajdziesz w wyszukiwarce „Gdzie się leczyć”: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne
źródło: NFZ Łódź, Zespół Profilaktyki Zdrowotnej, nfz.gov.pl
