Półpasiec to nie tylko wysypka. To groźna wirusowa choroba, której powikłania można odczuwać przez wiele lat.
Ryzyko zachorowania na półpasiec gwałtownie rośnie po 50. roku życia. Od kwietnia 2025 r. szczepionka jest bezpłatna dla osób powyżej 65 roku życia i refundowana w 50% dla osób 18+ ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na półpasiec. W Łódzkiem w 2024 roku wystawiono ponad 1000 recept na szczepionkę.
Półpasiec, choć objawia się pozornie niegroźną wysypką, nie jest chorobą łagodną. Powikłania choroby mogą być długotrwałe i bardzo przykre. Szczególnie dotykają seniorów i chorych z osłabioną odpornością.
Dlaczego warto się zaszczepić
Półpasiec jest wynikiem reaktywacji wirusa ospy wietrznej (VZV), który przez lata „drzemie” w organizmie. Gdy odporność spada – w wyniku choroby czy wieku – wirus budzi się i atakuje.
Półpasiec to nie tylko wysypka. Chorobie może towarzyszyć dotkliwy ból, który może utrzymywać się latami. To neuralgia półpaścowa – przewlekły nerwoból, który chorzy opisują jako palący, swędzący, strzelający, przypominający rażenie prądem lub ostry jak „kłucie nożem”. Taki długotrwały ból po przebytym półpaścu występuje nawet u 30% chorych. Obniża jakość ich życia i naraża na przewlekle cierpienie.
Szczepienie przeciw półpaścowi
- jest skuteczne w zapobieganiu zachorowaniom na półpasiec
- zapewnia długotrwałą ochronę przed półpaścem – do 10 lat od szczepienia.
- jest dobrze tolerowane
- wiąże się z niewielkim ryzykiem niepożądanych odczynów, głównie w miejscu wstrzyknięcia.
Jak objawia się półpasiec?
Zazwyczaj półpasiec objawia się poprzez:
- kilkudniowy ból zazwyczaj zazwyczaj w okolicy nerwów międzyżebrowych – dlatego nazwa choroby „pół-pasiec”
- na skórze pojawiające się pęcherzyki na rumieniowym podłożu – bolesne wykwity wzdłuż przebiegu nerwu, podobne do ospy wietrznej, ale większe i głębiej umiejscowione, nie przekraczają środkowej linii ciała.
- powiększenie okolicznych węzłów chłonnych
- gorączkę.
Wysypka mija na ogół po 7-14 dniach.
Geriatra: ryzyko półpaśca wzrasta po 50.
Dr n.med. Robert Błaszczak geriatra, konsultant wojewódzki w dziedzinie geriatrii podkreśla, że czynnikiem rozwoju półpaśca jest wiek.
Ryzyko półpaśca gwałtownie wzrasta po 50. roku życia. Po 85. roku życia ryzyko półpaśca wynosi już prawie 50%. Podobnie wraz z wiekiem gwałtownie wzrasta też ryzyko rozwoju powikłania półpaśca – tzw. neuralgii popółpaścowej. Z tego powodu chorzy na półpasiec w zaawansowanym wieku mogą wymagać przyjęcia do szpitala celem leczenia powikłań choroby.
Bardzo niebezpieczny jest również półpasiec oczny, mogący grozić utratą wzroku, czy też w przypadku zajęcia nerwu słuchowego może dojść do osłabienia lub utraty słuchu. Do trwałych powikłań po przebytej infekcji zaliczamy także porażenia nerwów czaszkowych i obwodowych, powikłania neurologiczne po zapaleniu mózgu.
Szacuje się, że leczenia szpitalnego w naszym kraju z powodu powikłań półpaśca wymaga około 1–4 % chorych na półpasiec. Grupę zwiększonego ryzyka hospitalizacji stanowią przede wszystkim osoby starsze, które najczęściej są pacjentami z wielochorobowością.
Z pewnością szczepienie jest najlepszą formą ochrony przez zakażaniem, a tym samym ciężkim przebiegiem choroby.
– podkreśla dr n.med. Robert Błaszczak
Dla kogo bezpłatna szczepionka
Nowoczesna szczepionka przeciw półpaścowi Shingrix jest podawana w dwóch dawkach po 0,5 ml i tylko w takiej formie zapewnia skuteczną ochronę przed półpaścem oraz jego powikłaniami. Dwie dawki gwarantują osiągnięcie odpowiedniej odporności, dlatego ważne jest przestrzeganie harmonogramu szczepień.
Od 1 kwietnia bezpłatną szczepionkę na receptę otrzymają pacjenci w wieku 65 lat i starsi, u których ryzyko zachorowania na półpasiec jest wyższe, ponieważ cierpią na choroby przewlekłe. Szczepionka jest bezpłatna dla seniorów m.in: z przewlekłą chorobą serca, chorób płuc czy nerek, cukrzycą, wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności, chorobą nowotworową, ale również reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą i nieswoistym zapaleniem jelit.
Koszt szczepionki jest wysoki – jedna dawka kosztuje 750 zł. Dorośli ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na półpasiec otrzymają ją na receptę z 50% zniżką. Koszt 1 dawki wyniesie po refundacji 375 zł. O wypisaniu bezpłatnej lub refundowanej szczepionki, jak zawsze, decyduje lekarz, który zna dokumentację medyczna pacjenta.
Szczepienia przeciw półpaścowi w 2024 r.
Od stycznia 2024 r. szczepionka przeciw półpaścowi Shingrix była refundowana w 50% dla pacjentów powyżej 65. roku życia ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na półpasiec. W 2024 roku Łódzki NFZ zrefundował ponad 1000 recept na tę szczepionkę. Łódzki NFZ zapłacił za szczepionki 391 tys. zł. Pacjenci dopłacili do szczepionki z własnej kieszeni 387 tys. zł.
źródło: Anna Leder
NFZ w Łodzi
